ขวดกระดาษ (Paper Bottle หรือ Paper-Based Bottle)
นวัตกรรมบรรจุภัณฑ์ที่ใช้วัสดุกระดาษหรือเยื่อไม้เป็นโครงสร้างหลักแทนขวดพลาสติกหรือแก้ว
ขวดกระดาษ เป็นนวัตกรรมบรรจุภัณฑ์ที่ใช้วัสดุกระดาษหรือเยื่อไม้เป็นโครงสร้างหลักแทนขวดพลาสติกหรือแก้ว โดยออกแบบมาเพื่อเป็นทางเลือกที่ยั่งยืนและลดการปล่อยคาร์บอนอย่างมีประสิทธิภาพ
โครงสร้างภายนอก (Outer Shell) ทำจากกระดาษรีไซเคิลหรือเยื่อไม้ขึ้นรูป (molded fiber) แข็งแรงพอ ๆ กับขวดแก้ว แต่เบากว่ามาก ชั้นซับในกันรั่ว (Inner Liner) ทำจากพลาสติกบาง ชีวภาพ หรืออลูมิเนียมฟอยล์บาง ๆ บางรุ่นใช้วัสดุที่สามารถแยกออกและรีไซเคิลได้ง่าย ฝาปิด อาจเป็นพลาสติกชีวภาพ ฝาเกลียวรีไซเคิล หรือวัสดุหมุนเวียนอื่น ๆ
วัสดุทดแทนขวดแก้ว
ข้อดีของขวดกระดาษ คือ น้ำหนักเบากว่าขวดแก้วถึง 5–6 เท่า ลดต้นทุนขนส่งและปล่อยคาร์บอน ใช้พลังงานในการผลิตน้อยลง ลดการปล่อย CO2 ลงกว่า 80% ปลอดภัย ไม่แตกหัก เหมาะสำหรับการขนส่ง e-commerce และพิกัดที่มีความเสี่ยง รีไซเคิลง่าย สร้างจุดขายด้านความยั่งยืน และเหมาะกับกลุ่มผู้บริโภครุ่นใหม่ที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อม
เมื่อมีข้อดี ก็มีข้อจำกัดเช่นเดียวกัน ขวดกระดาษไม่เหมาะกับการเก็บระยะยาว เหมาะสำหรับเครื่องดื่มที่บริโภคภายใน 6–12 เดือน และต้นทุนในการผลิตอาจจะสูงกว่า PET หรือ BIB ในระยะเริ่มต้น
บรรจุภัณฑ์ใหม่นี้ จะใช้ได้จริงแค่ไหน มีคุณภาพที่เหมาะสม แล้วรสชาติจะเพี้ยนไปหรือไม่ ก็คงเป็นเรื่องที่ต้องรอการพิสูจน์ต่อไป แต่ก็เป็นที่น่าสนใจว่า ปัจจุบันเริ่มมีแบรนด์หันมาพัฒนาบรรจุภัณฑ์ในรูปแบบ “กระดาษ” แทนพลาสติกกันมากยิ่งขึ้น
ขวดกระดาษกับการนำมาใช้งานจริง
ขวดไวน์จากกระดาษ (Paper Wine Bottle) คือหนึ่งในนวัตกรรมบรรจุภัณฑ์ที่ทำจากกระดาษที่น่าจับตามองที่สุดในอุตสาหกรรมเครื่องดื่มช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะในปี 2025 ที่เริ่มมีแบรนด์ชั้นนำหันมาใช้งานจริง เช่น Château Malijay จากฝรั่งเศส
ขวดไวน์กระดาษ เป็นขวดที่ทำจากเส้นใยกระดาษรีไซเคิล หรือเยื่อไม้ธรรมชาติ มีลักษณะเหมือนขวดไวน์ทั่วไปแต่เบากว่า ภายในมี ซับในเป็นฟิล์มบาง (เช่น พลาสติก PE หรือ liner ที่เป็น bio-based) เพื่อกันความชื้นและป้องกันการรั่วซึมของไวน์
Carlsberg ค่ายเบียร์ยักษ์ใหญ่จากเดนมาร์ก ที่ได้เปิดตัว ‘ขวดเบียร์ที่ผลิตมาจากกระดาษ’ ซึ่งเป็นขวดต้นแบบแห่งแรกของโลก ได้มีการวิจัยและออกแบบขวดกระดาษนี้มาตั้งแต่ปี 2558 เพื่อให้แน่ใจว่า บรรจุภัณฑ์ใหม่นี้จะไม่ส่งผลกระทบต่อรสชาติของเบียร์ และมีประสิทธิภาพมากพอสำหรับการนำมาใช้ในเชิงพาณิชย์
บริษัทน้ำอัดลมรายใหญ่อย่าง Coca-Cola ได้เผยโฉมขวดน้ำอัดลมแบบใหม่ที่สร้างขึ้นจากกระดาษ และมีแผนทดลองวางขายในประเทศฮังการีในช่วงกลางฤดูร้อนของปีนี้ จากนั้นจะค่อย ๆ กระจายไปยังประเทศอื่น ๆ ต่อไป โดย Coca-Cola อวดว่าขวดแบบใหม่ของพวกเขาสามารถนำมารีไซเคิลได้ 100% อันเป็นหนึ่งในแผนการ “zero waste” ของบริษัทเพื่อลบภาพผู้ก่อมลพิษจากพลาสติกในลำดับต้น ๆ ของโลก
Frugalpac (UK) ผู้บุกเบิกขวดไวน์กระดาษ “Frugal Bottle” น้ำหนักเพียง 83 กรัม (เทียบกับ 400-600 กรัมของขวดแก้ว) Carbon footprint ต่ำกว่าขวดแก้ว 84% และ PET 34%
Paboco (Paper Bottle Company) ร่วมมือกับแบรนด์อย่าง Carlsberg และ Absolut ในการพัฒนาขวดกระดาษสำหรับเบียร์และสุรา
ขวดกระดาษของไวน์มาลเบค แบรนด์ Cantina Goccia ในอิตาลี ใช้มาตั้งแต่ปี 2020 และได้รางวัลบรรจุภัณฑ์ยอดเยี่ยม ดีไซน์สวย ใช้งานได้จริง รีไซเคิลได้เกือบหมด
นอกจากขวดกระดาษแล้ว ล่าสุด ลอรีอัลคิดค้น ‘หลอดบีบจากกระดาษ’ ทดแทนการใช้พลาสติกสำหรับบรรจุภัณฑ์เครื่องสำอางบางชนิด ลอรีอัลเปิดตัว ‘หลอดบีบเครื่องสำอาง’ ชนิดแรกที่ทำจากกระดาษ ซึ่งใช้วัสดุฐานชีวภาพ นำมาใช้แทนที่พลาสติกที่เป็นส่วนประกอบหลักของหลอดผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางต่าง ๆ ของแบรนด์ลอรีอัล
ยูนิลีเวอร์ลอนดอน เปิดตัวขวดน้ำยาซักผ้าที่ทำจากกระดาษเป็นแห่งแรกของโลก ถือเป็นต้นแบบในการพัฒนาแพ็กเกจจิ้งที่เป็นมิตรต่อโลกโดยเริ่มจากแบรนด์น้ำยาดูแลผ้า OMO (หรือที่รู้จักในชื่อ Persil, Skip และ Breeze) หลังจากนั้น จะนำร่องเทคโนโลยีเดียวกันนี้กับขวดผลิตภัณฑ์ดูแลเส้นผมที่ทำจากกระดาษ
